Việc có đến 3/7 nhà máy nhiên liệu sinh học (NLSH) tạm dừng hoạt động vì nguyên nhân duy nhất là sản phẩm làm ra không tiêu thụ được, đã kéo theo hàng loạt khó khăn không chỉ cho doanh nghiệp, nông dân mà còn dẫn đến nguy cơ phá vỡ vùng nguyên liệu sắn.

CôngThương -Kỳ 1: NGUY CƠ MẤT VÙNG NGUYÊN LIỆU
Hệ lụy từ một dự án đắp chiếu
Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Nguyễn Văn Long - Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ - cho biết: Trước đây, diện tích trồng sắn của huyện khoảng 1.500 ha, khi có chủ trương quy hoạch thành vùng nguyên liệu cho nhà máy Ethanol Tam Nông, diện tích trồng sắn chuyên canh tăng lên 1.700 ha và 800 ha trồng xen canh. Thế nhưng sau 2 vụ, chẳng ai thu mua do nhà máy chậm tiến độ, bà con lại buồn vì sắn ế. Trên địa bàn còn có nhà máy chế biến tinh bột sắn Sơn Sơn nhưng cũng chỉ tiêu thụ 1/3 sản lượng, số còn lại phải chịu cảnh tư thương ép giá.

Ông Hà Văn Cầu - Chủ tịch xã Khả Cửu - một trong ba xã trồng nhiều sắn nhất huyện cho biết, thời kỳ đầu, nhiều hộ hăm hở chặt cây khác để trồng sắn, có nhà còn thuê, mua thêm đất để trồng, nhưng thu hoạch xong không bán được, nhiều nhà bị lỗ. Không còn hy vọng bán sắn cho nhà máy Ethanol, bà con đã chuyển sang trồng cây khác có giá trị cao hơn.

Về chuyện liên kết tiêu thụ, ông Long chia sẻ “Thực ra nhà máy đã làm rất bài bản, từ việc hợp tác với trường Đại học nông - lâm Thái Nguyên nghiên cứu, đưa giống sắn cao sản KM94 vào trồng thử nghiệm, cung cấp giống miễn phí cho bà con và cam kết thu mua sau thu hoạch. Tuy nhiên, việc thực hiện hợp đồng là bất khả thi vì nhà máy còn đang đắp chiếu, thế là vùng sắn lao đao theo. Trong thâm tâm, lãnh đạo huyện cũng như bà con nông dân đều mong muốn nhà máy đi vào hoạt động để giải quyết phần nào khó khăn của vùng nguyên liệu”.

Đi qua nhà máy nhiên liệu sinh học Ethanol Tam Nông vào thời điểm này, chỉ thấy sự vắng lặng phía sau tường rào. Cả một công trình đồ sộ với nhiều hệ thống máy móc hiện đại đã hoàn thiện tới 90% - giờ đây “đắp chiếu” trong im lặng và đợi chờ, chưa biết đến bao giờ?

Trăn trở bài toán vùng nguyên liệu
Vùng nguyên liệu luôn là yếu tố sống còn của bất cứ ngành sản xuất nào và Ethanol cũng không phải ngoại lệ. Dù đang gặp khó khăn về thị trường đầu ra, nhưng quan điểm của Chính phủ vẫn kiên định với lộ trình đến năm 2015, xăng sinh học E5 sẽ “bắt buộc” sử dụng rộng rãi cho các loại phương tiện giao thông cơ giới đường bộ trên toàn quốc. Như vậy các nhà máy sẽ vẫn phải duy trì hoạt động, trong đó có nhà máy Ethanol Tam Nông. Có nghĩa là nhu cầu về nguồn nguyên liệu còn rất lớn.

Tuy nhiên, việc nhà máy Ethanol Tam Nông dừng thi công khiến bà con đang tìm cách chuyển đổi cây trồng. Trong kế hoạch phát triển kinh tế dài hạn của huyện Thanh Sơn cũng đã xác định từ năm 2015 trở đi sẽ giảm diện tích và đến 2020 sẽ không còn vùng trồng sắn chuyên canh như hiện nay. Điều đó đang đe dọa nguy cơ mất vùng nguyên liệu. Nếu nhà máy đi vào hoạt động, việc khôi phục vùng nguyên liệu sẽ rất khó khăn. Đại diện phòng Nông nghiệp huyện Tam Nông khẳng định, chỉ khi nào nhà máy đi vào hoạt động chính thức mới xem xét lại việc trồng sắn.

Không chỉ riêng Phú Thọ - tại Quảng Nam, Quảng Ngãi nơi có nhà máy Ethanol tạm dừng hoạt động hoặc hoạt động cầm chừng - cũng đứng trước nguy cơ mất vùng nguyên liệu do dân không còn mặn mà với cây sắn.

Nguyên liệu đầu vào của các nhà máy NLSH ở Việt Nam chủ yếu là sắn, trong tương lai gần các nhà máy đi vào hoạt động, nếu không có kế hoạch cụ thể và phù hợp thì một lần nữa, doanh nghiệp lại “đau đầu” giải bài toán vùng nguyên liệu.

Đình Dũng - Hoàng Mai


 
Nhà máy Nhiên liệu sinh học Ethanol Tam Nông đã ngừng xây dựng hơn một năm

Nguồn tin: CôngThương